Хӗрлӗ Чутай районӗнче ҫулленех салтак-интернационалистсене асӑнса фестиваль иртет. Афганистан, Чечен ҫӗрӗ ҫинче районти тӑватӑ ҫамрӑк пуҫӗсене хунӑ: Ю. Макаров, В.Быков, Г. Иванов тата С. Эзенкин. Нарӑсӑн 15-мӗшӗнче, Совет Союзӗн ҫарӗсене Афганистанран илсе тухнӑ кун, ҫамрӑкла пуҫ хунисене асӑнса Хӗрлӗ Чутайра кӑҫалхипе 8-мӗш хут «Пурӑнаканнисем асра тытчӑр, ӑрусем ан манччӑр» ятпа патриотизмла юрӑсен фестивалӗ иртрӗ.
Фестивале 8 ҫултан пуҫласа 22 ҫулчченхи ачасемпе ҫамрӑксем — ҫирӗме яхӑн юрӑҫ хутшӑнчӗ. Унта Раҫҫей ҫӗршывӗ, ҫар, юлташлӑх, вӑрҫӑ ҫулӗсем ҫинчен хайланӑ юрӑсем янӑрарӗҫ.
| КӐР | 15 |
Хӗрлӗ Чутайри «Ҫын тата ҫутҫанталӑк» музей йӗркеленекенӗ Валериан Григорьевич Толстов-Атнарский (1913–1994) кӑрлачӑн 13-мӗшӗнче 100 ҫул тултарнӑ пулӗччӗ. Ҫак ятпа музейра Зоя Спиридонова ертсе пынипе уҫӑ алӑксен кунне ирттерчӗҫ.
Уява район ертӳҫисемпе Валериан Григорьевичӑн тӑванӗсем, пӗрле ӗҫленӗ тусӗсем пухӑнчӗҫ. Зоя Сергеевна, музей ертӳҫи, пухӑннисене «Халӑха вӗрентес ӗҫ отличникӗ» (1965), «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ» (1987), «Хӗрлӗ Чутай районӗн хисеплӗ гражданинӗ» (1997), Чехословакири Крал-Хлмец хулин хисеплӗ гражданинӗ, ӗҫпе вӑрҫӑ ветеранӗ, чылай орден-медаль илме тивӗҫлӗ пулнӑ Валериан Григорьевич Толстов-Атнарский кун-ҫулӗ пирки каласа пачӗ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров, вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Алексей Порфирьев, ял хуҫалӑх енӗпе ӗҫлекен Владимир Храмов, Анатолий Ейков, Владимир Немешкин, Роберт Галимов, Васса Столярова, Елизавета Грузинова, Галина Афанасьева тата ыттисем ветерана ӑшӑ сӑмахсемпе аса илчӗҫ.
Чӑннипех те питӗ пултаруллӑ педагог, таврапӗлӳҫӗ пулнӑ вӑл!
Хӗрлӗ Чутайра паян Хӗл Мучисемпе Юрпикисен уявӗ пулчӗ. Уява районти ял тӑрӑхӗсенчен пухӑннӑ тӗрлӗ тумлӑ Хӗл Мучисемпе Юрпикесем, юмахри сӑнарсем хутшӑнчӗҫ. Культура ҫурчӗ умӗнчи чӑрӑш тавра ирттернӗ тӗрлӗ ӑмӑртусене хутшӑнса пухӑннисене савӑнтарчӗҫ. Клуб умӗнчи сцена ҫинчи шӳтсем те куракансене ҫав тери килӗшрӗҫ.
Кулчӗҫ, юрларӗҫ, тӗрлӗ вӑйӑсем вылярӗҫ, ҫӗнтерӳҫӗсене парнесемпе хӑналарӗҫ.
Сӑнсем (48)
Кирек мӗнле ӗҫӗн те йӗрки пур. Чӑваш алфавитӗнчи мӗн пур саспаллисемпе усӑ курса ҫырмалли предложенисен конкурсне те пӗтӗмлетме вӑхӑт.
Чи малтанах конкурс пирки пӗр-ик сӑмах. Пурте ку конкурса мӗнле шутласа тупни пирки ыйту параҫҫӗ. Алфавитри пур саспаллипе те усӑ курса ҫырнӑ предложение панграмма теҫҫӗ, вырӑсла хитререх каласан «разнобуквица» тени пулать ӗнтӗ. Кунашкал тӗслӗхсем вырӑс, украин, акӑлчан, нимӗҫ, француз, чех, пӑлхар, грек, латыш, корей, яппун, эсперанто тата ытти халӑхсен чӗлхипе тупса вулама пулать. Хӑй вӑхӑтӗнче типографи валли саспаллисем шӑратса шрифтсем епле ҫапӑннине курма кирлӗ пулнӑ-ха ку япала. Ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ шрифтсем шутласа тупаҫҫӗ: вӗсен ячӗсем те тӗрлӗрен — пурне пуҫра асра тытса пӗтереймӗн! Анлӑ сарӑлнӑ «Съешь [же] ещё этих мягких французских булок, да выпей чаю» предложение Microsoft 1990 ҫултанпа усӑ курать. Артемий Лебедев панграммӑсене чылай ҫул хушши пухнӑ, ун патне ҫынсем хӑйсен предложенийӗсене яра-яра панӑ.
Чӑваш ҫырулӑхӗн хӑйӗн историйӗ пур. Тӗрлӗ вӑхӑтра тӗрлӗ улшӑнусем пулнине те вулакан аванах пӗлет пулӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗн Мӑн Этменти вӑтам шкул ҫумӗнчи пӗчӗккисен уявӗ питӗ хаваслӑ иртрӗ. Кунта тӗрлӗ сӑвӑ, юрӑ, юмах янӑрарӗ. Уява Трифонова Р.Н., Паркина Л.А.. Васильева С.Н., Васильева М.В. воспитательсем ҫӳллӗ шайра хатӗрленӗ.
Курма пыракансем те, уява хутшӑнакансем те питӗ кӑмӑллӑ пулчӗҫ. Хӗл Мучи пурне те пӗчӗк кучченеҫсемпе сӑйларӗ.
Чӑваш халӑх сайчӗпе Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ ирттернӗ «Ӑраскал ҫӑлтӑрӗ» литература ӑмӑртӑвӗн пӗтӗмлетӗвне тума вӑхӑт ҫитрӗ. Ку интернет конкурса эпир ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине, культурине вӗрентекенсене чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе кӑсӑклантарас, литература пултарулӑхне аталантарас, ҫутҫанталӑкри, тӑван тавралӑхра пулса иртекен чи кӑсӑк енсене илемлӗ литература мелӗсемпе уҫса пама хавхалантарас тӗллевпе йӗркелерӗмӗр.
Чи малтанах конкурса хутшӑннӑ кашни ачана, кашни ҫамрӑка, вӗсене вӗрентекен кашни вӗрентевҫе тав сӑмахӗ калас килет — сирӗнсӗр ҫак ӑмӑрту йӗркеленмӗ пулӗччӗ, пире, ӑмӑртӑва пуҫаракансене, хайлавӑрсемпе кӑмӑлӑмӑрсене ҫӗклемен пулӗччӗ. Тавах сире!
Кӑҫалхи ӑмӑртӑва чӑн та чаплӑ хайлавсем чылай килчӗҫ — пурте те тенӗ текех пичете юрӑхлӑ. Ҫавӑнпах хӑш-пӗр ӳсӗмсенче ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртма та йывӑр пулчӗ. Хӑш-пӗр автор вырӑнсӑр юлни пире самай пӑшӑрхантарчӗ, анчах, шел те, малти вырӑнсем пурӗ те улттӑ ҫеҫ (кашни ӳсӗмре) пулма пултараҫҫӗ-ҫке.
Юпан 22-26-мӗшӗнче Шупашкарти тракторсен историйӗн ӑслӑлӑхпа техника музейӗнче «Робототехника» фестиваль-конкурс иртнӗ. Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Хусанушкӑнь тата Штанаш шкулӗнчи аслӑ класра вӗренекенсем ҫак кунсенче музея экскурсине кайрӗҫ, кунти экспонатсемпе паллашрӗҫ, асӑнмалӑх сӑн ӳкерӗнчӗҫ.
Экскурси вӗренекенсене питӗ килӗшнӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Хусанушкӑнь шкулӗнчи чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗ Светлана Яруткина час-часах хаҫат-журнал страницисенче тӗрлӗ хайлав пичетлет. Шкулти вӗренекенсене те кулленех литература ӗҫне явӑҫтарать. Чӑваш сайчӗ ирттерекен фантастика конкурсӗсене вӗренекенсене те явӑҫтарать, хӑй те хастар хутшӑнать. Николай Плотников пухса хатӗрленӗ икӗ кӗнекере те унӑн хайлавӗсем пичетленчӗҫ. Кӑҫал икӗ кӗнеке пичетлесе кӑларма пултарчӗ: «Илемлӗх ытамӗ» тата «Сӑвӑсемпе юрӑсем».
Ҫак кунсенче Чӑваш Республики писательсен союз председателӗ Юхма Мишши (Михаил Николаевич Юхма) тата Татюк Юркки ҫыравҫӑ (Юрий Витальевич Дадюков) Хусанушкӑнь ял халӑхӗпе тӗлпулу ирттерчӗҫ. Светлана Яруткинӑна писательсен союзне илнине пӗлтерекен хушупа паллаштарчӗҫ, кунсӑр пуҫне ӑна Алексей Талвир ячӗллӗ преми пачӗҫ. Юхма Мишши тӗлпулӑва пуш алӑпа килмен, вӑл Хусанушкӑнь шкулне 100 ытла кӗнеке парнелерӗ. Шкул ачисем пухӑннисене Светлана Яруткина ертсе пынипе (вӑл баянпа ӑста калать) пуян концертпа савӑнтарчӗҫ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнар ялӗнче ҫӗнӗ ҫурт хӑпартаҫҫӗ — ӑна Раҫҫей Федерацийӗн 5-ФЗ№ «Ветерансем ҫинчен» саккунпа килӗшӳллӗн тума тытӑннӑ. Ҫурт хуҫи Рыбакина Перасковия Илларионовна — Тӑван Ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи ветеранӗн тӑлӑх арӑмӗ. Ҫурчӗ кивелнӗрен ӗнтӗ ял тӑрӑхӗ ун валли ҫӗннине лартса парать.
Кинемейӗн ҫуртне ҫак ҫулталӑк вӗҫлениччен туса ҫитересшӗн —нумай пулмасть никӗсне ячӗҫ. «Тӑван Ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин вереранӗсемпе вӗсен арӑмӗсен килӗ-ҫурчӗсене лайӑхлатассишӗн эпир пӗтӗм вӑя парса ӗҫлӗпӗр», — тесе пӗлтерчӗ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Кузнецов.
Каласа хӑварас пулать: ҫак саккуна пурнӑҫланӑ май пӗлтӗр Атнарта виҫӗ ҫӗнӗ ҫурт хӑпартнӑ.
Ҫурлан 11-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутайсем пысӑк уяв туса саванчӗҫ — ара, кӑҫал района йӗркеленӗренпе 85 ҫул, яла никӗсленӗренпе 430 ҫул ҫитнӗ-ҫке!
Курма килнисемшӗн ҫак кун пӗрре те кичем пулмарӗ. Малтанах ял тӑрӑхӗсен пултарулӑх ушкӑнӗсем (паллах, чӑваш тумӗсемпе) тӗп урампа утса тухрӗҫ, кайран вара, культурӑпа кану центрӗ умӗнче пӗрле пухӑнса юрӑ юрларӗҫ, ташласа та савӑнтарчӗҫ.
Уява пуҫтарӑннисене Хӗрлӗ Чутай район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров, Чӑвашпотребсоюз председателӗ Валерий Павлов, «Чавал» ентешлӗх хастарӗ Елена Османова тата ыттисем саламларӗҫ. Хӑйсен сӑмахӗсене каланӑ хыҫҫӑн, паллах, районӑн ӗҫчен ҫыннисене Хисеп хучӗсемпе тата парнесемпе чыслама манмарӗҫ. Уйрӑмах «Коминтерн» ЯХПК председательне Альбина Новиковӑна пысӑккӑн хакларӗҫ — ӑна «Хӗрлӗ Чутай районӗн хисеплӗ гражданинӗ» ятпа тивӗҫтерчӗҫ.
Уяв программине «Иксӗлми Чутай ҫӑлкуҫӗсем» халӑх ушкӑнӗ тӑсрӗ, малалла чӑваш эстрада артисчӗсем концерт парса савӑнтарчӗҫ.
Уява йеркелекенсем халӑх кӑмӑлне тивӗҫтерчӗҫ тесен йӑнӑш пулмӗ — кичем сӑнлисем пӗрре те курӑнмарӗҫ, пурте савӑк кӑмӑллӑччӗ.
+17.3 °C